De signalen van je lichaam
Je lichaam is een prachtig instrument. Het geeft je feilloos en op tijd aan dat het tijd is om te eten. Dit werkt als volgt; wanneer je lichaam behoefte heeft aan eten, geeft het allereerst een signaal van onbehagen. Ergens in je lichaam ontstaat een gevoel dat gekoppeld is aan de behoefte aan eten. Wanneer je nog een tijdje wacht voel je dat je bloedsuiker is gedaald. Je lichaam meet namelijk voortdurend de hoeveelheid suiker (glucose) in je bloed. Zakt deze hoeveelheid onder een bepaald niveau, dan voel je je een beetje duizelig. Sommige mensen worden wat geïrriteerd, anderen gaan zelfs trillen. Dit zijn allemaal signalen dat je behoefte hebt aan eten.
Dit zelfde lichaam geeft ook heel mooi aan wanneer je genoeg gegeten hebt. Eerst geeft het je een (subtiel) signaaltje vanuit je bovenbuik. Net onder je middenrif, een handbreedte boven je navel. Na een tijdje stijgt je bloedsuiker en voel je een behaaglijk gevoel van vol zijn.
Allemaal prachtige signalen van je lichaam.
Eten, emotie en gevoelens
Kinderen kunnen het; stoppen met eten als ze voldaan zijn. Vaak als hun bord nog niet eens leeg is. Soms eten ze meer, vaak zitten ze dan in een groeiperiode. Ze voelen feilloos aan wat hun lichaam nodig heeft. Helaas worden kinderen vaak gedwongen om hun bord leeg te eten. Hen wordt geleerd om het voldane seintje van hun lichaam te negeren. Misschien heb jij op deze manier ook afgeleerd om te luisteren naar deze signalen.
Daarnaast hebben velen van ons in de loop van ons leven geleerd om andere gevoelens te koppelen aan eten. In de biologie noemen we dit conditioneren. Aristoteles (384 jaar voor Christus) omschreef dit fenomeen al: “Als twee zaken herhaaldelijk gelijktijdig voorvallen zal na verloop de aanwezigheid van het ene ons aan het andere herinneren.” We vieren feest met taart, we trakteren als we jarig zijn en krijgen een snoepje als we ons zeer hebben gedaan. Onze hersenen leggen een verband tussen het gevoel dat het eten ons geeft en de gebeurtenis van dat moment. We hebben ons eetgedrag gekoppeld aan een seintje van ons lichaam dat in feite niets met eten te maken heeft. We hebben geleerd dat eten het antwoord is op een gevoel van onbehagen. En het werkt, even leidt het je aandacht af van het nare gevoel. Even krijg je een fijn gevoel. Maar daarna klopt het onbehagelijke gevoel weer aan. De echte behoefte is niet beantwoord.
En dat is het interessante van gevoelens en emoties. Ze kloppen net zo lang en hard aan tot dat ze gehoord worden. Als signalen van je lichaam. Ze hebben je iets te melden. Ze geven aan: dit is prettig en dit niet. Elke emotie heeft een positieve bedoeling (intentie) met jou. Deze positieve intentie is de eigenlijke bedoeling van deze emotie. Emoties die niet opgemerkt worden, raken verwaarloosd. Emoties die over een langere periode verwaarloosd worden, worden hardnekkig. Deze emoties zullen steeds harder om aandacht roepen.
En dat is wat er gebeurt wanneer eten je voornaamste reactie op een emotie is. Je schenkt de emotie dan niet de aandacht het nodig heeft. Je geeft het een schijnoplossing. Als het eten op is, of de snoepbui voorbij, klopt de emotie weer aan. Daarnaast heb je vaak ook nog een misselijk gevoel door het vele eten. En een schuldgevoel omdat je je (weer) hebt laten gaan. Weer een reden om nog meer te gaan eten…
De truc: herkennen en erkennen van emoties en gevoelens
De truc zit hem in het herkennen en erkennen van de emoties. De emotie herkennen als een emotie en niet als zin in iets lekkers om te eten. Achterhaal vervolgens de positieve intentie van de emotie en doe er wat mee. Op deze manier beantwoord je je emoties op een passende en gezonde manier.
Wanneer je de neiging voelt om te gaan eten of te gaan snoepen, vraag je dan eerst af waar je echt behoefte aan hebt. Heb je echt een voedingsbehoefte of heb je eigenlijk behoefte aan iets anders?
Leer jezelf om (weer) naar je lichaam te luisteren. Eet wanneer je honger hebt. Stop wanneer je verzadigd bent. Reageer passend op je gevoelens en emoties. Op deze manier voed je jezelf lichamelijk èn emotioneel op een gezonde manier.
Het aanleren van nieuw gedrag kost tijd. Samen met anderen dit aanleren, verhoogt de kans op succes. Evawicht biedt trainingen aan waardoor je, samen met anderen, leert te luisteren naar de signalen van je lichaam. Je komt weer lekker in je vel!
Annemieke Euving
Medisch bioloog
Master NLP en Master teacher